طبقه بندی سنگ های رسوبی

طبقه بندی سنگ های رسوبی
   
طبقه بندى
سنگهاى رسوبى را معمولاً به سه گروه آوارى،شیمیایى وآلى طبقه بندى مى کنند، اما هر کدام از این گروهها ،شامل اقسام مختلفى ازسنگ ها مى شوند که از لحاظ طرز انتقال ،رسوبگذارى وسنگ شدن با هم فرق دارند.
سنگهاى رسوبى آوارى- این گروه از سنگها ،براساس اندازه قطعات یا ذرات طبقه بندى مى شوند
 شیلها ، فراوانترین سنگهای رسوبى اند ودانه هاى تشکیل دهنده شیلها از نوع رسى ومیکا هستند که حالتى ورقه اى دارند و در اعماق زیاد ،تحت تاثیر فشارهاى فوقانى، به صورت موازى در مى آیند.
 ماسه سنگها،که در حدود 32 درصد از سنگ هاى رسوبى را تشکیل مى دهند،دانه هایى دارند که توسط سیمانى از جنس سیلس یا کربنات به هم متصل شده اند.
ماسه سنگها، در کارهاى ساختمانى،جاده سازى وپل سازى کاربرد زیادى دارند.
 کنگلومراها ،از سیمان شدگى ذرات درشت رسوبى (بزرگتر از 2 میلیمتر) با گردشدگى خوب وماده زمینه اى از سیلیس ورس تشکیل شده است.قلوه سنگ ها وریگهاى موجود در کنگلومرا ممکن است از جنس هرکانى یا سنگى باشند،ولى اغلب،از مواد مقاوم مثل کوارتز هستند.
 برش از سیمان شدگى ذرات درشت وزاویه دار، با زمینه اى از ذرات ریزتر تشکیل شده است .ذرات برش جورشدگى ضعیف دارند.واز آنجا که ذرات درشت وزاویه دارند ،فاصله حمل آنها کم بوده است. برشها اغلب از تجمع رسوبات در اثر زمین لغزه ،یا خرد شدن سنگها در امتداد سطح گسلها وسیمان شدگى بعدى آنها ایجاد شده اند.
سنگ هاى رسوبى شیمیایى- این سنگ ها ،برخلاف سنگهاى رسوبى آوارى که از تجمع قطعات وذرات سنگهاى قدیمى ترحاصل آمده اند،مجموعه اى از بلورهاى متصل به هم هستندکه قبلاً به صورت محلول در آب بوده اند. این سنگها،دو دسته اند: بعضى مستقیماً از محلولهاى جداشده و رسوب کرده اند (شیمیایى) وبعضى دیگر حاصل فعالیت هاى زیستى گیاهان وجانوران هستند(آلى‌)
سنگ هاى رسوبى شیمیایى غیر آلى- این گونه سنگها زمانى تشکیل مى شوند که مواد حل شده در آب، به علت تبخیر یا تحمل تغییرات شدید دما رسوب کنند. سنگ هاى رسوبى شیمیایى تحت تاثیر سه نوع فرایند متمایز حاصل مى آیند. سنگ آهک وچرت ،که مستقیماً در آب هاى شور یا شیرین رسوب مى کنند،دولومیت که محصول انجام واکنش هاى شیمیایى خاص است وسنگ هاى تبخیرى که از تبخیر آبهاى سرشار از یون به وجود مى آیند.سنگ آهک،که ترکیب اصلى آن کربنات کلسیم است ،حدود 22 درصد سنگ هاى رسوبى را شامل مى شود .بعضى سنگ هاى آهکى در شرایط خاص بر اثر واکنش هاى شیمیایى حاصل مى شوند.مواد حل شدنى معمولاً با بالا رفتن دما زودتر حل مى شوند،اما قابلیت انحلال کربنات کلسیم،به مقدار دى اکسید کربن موجود در آب بستگى دارد.
 ولومیت ،در اثر عبور محلول هاى غنى از منیزیم ،از سنگ هاى آهکى ،منیزیم جانشین قسمتى از کلسیم شده،دولومیت تشکیل مى شود. این فرآیند جانشینى باعث تبلور دوباره سنگ هاى آهکى مى شود:
Mg++ +2CaCO3-CaMg(CO3)2+Ca++
کلسیم محلول   ‌+ دولومیت _کلسیت + منیزیم محلول
 چرت (Chert) به سنگهاى گفته مى شود که در آنها سیلیس (Sio2) زیا دبه صورت بلورهاى میکروسکپى وجود دارد .چرت داراى دو منشاء زیستى وشیمیایى است.
 
سنگهاى تبخیرى، آب مى تواند مقدار زیادى نمک را در خودحل کند. هر جا که آب کم عمق وگرم باشد ،یا در محیطهایى مانند بعضى از کولابها ودریاچه ها که مقدار تبخیر بیشتر از مقدار آبهاى ورودى است،وقتى نمک طعام یا گچ به حد اشباع مى رسد، زیاد به صورت بلورهاى میکروسکپى وجود دارد .
سنگ هاى تبخیرى نشانه وجود آب وهواى گرم وخشک هستند.
 سنگ نمک،اغلب بى رنگ است، اما به علت وجود اکسیژن گاهى به رنگ قرمز روشن نیز دیده مى شود.مزه شور این سنگ بهترین وسیله تشخیص آن است.
 سنگ گچ آبدار(ژیپس)،اغلب سفید رنگ است وگاهى به علت وجود مقدارکمى اکسید آهن به رنگ قرمز روشن دیده مى شود.سختى آن کم است وبا ناخن خط بر مى دارد.سنگ گچ بى آب را((انیدریت)) گویند که سنگى است متراکم به رنگ سفید مایل به خاکستری.
 
سنگ هاى رسوبى شیمیایى آلى- چنین سنگ هایى ،قاعدتاً محصول فعالیت جاندارنند.مهمترین سنگ هاى این گروه عبارتند از:سنگ آهک آلى وچرت که از بقایاى اسکلت جانوران وگیاهان دریازى حاصل مى آیند وذغال سنگ ،که محصول گیاه خشکى زى است.
 بیشتر سنگ آهک هاى آلى در آب هاى کم عمق وگرم استوایى تشکیل مى شوند،زیرا به دلیل وجود شرایط مساعد وغذاى کافى ،جانداران زیادى در این آبها زندگى مى کنند که از تجمع اسکلت وپوست هاى آهکى آنها (بیشتر از همه ،جلبک هاى آهکى) پس از مرگ،سنگ آهک حاصل مى آید.
چرت آلى،نوعى سنگ رسوبى شیمیایى آلى است که بیشتر آن را سیلیس بازمانده از جانداران دریازى چون شعاعیان ودیاتوم ها تشکیل مى دهد.
زغال سنگ، نوعى سنگ رسوبى است که بقایاى گیاهى فراوان دارد.