شاپور اول
شاپور اول پسر اردشیر ،در سال 242 م به تخت شاهی نشست.آخرین سکه های اردشیر حاکی از آن است که شاپور با پدر در آخرین سالهای زندگیش ، حکومت می کرده است. شاپور در طول حکومت خود سه امپراتور روم را شکست داد .در اوایل دوران شاهی او گوردیانوس به بین النهرین حمله کرد ولی ازشاپور شکست خورد و به دست او کشته شد.بعد ها شا پور در همان مکان شهری به نام پیروز شاپور بناکرد.دومین جنگ شاپور با رومیان در پی شکستن پیمان صلحی که بعد از جنگ اول منعقد شده بود،از طرف شاپور،صورت گرفت که منجر به پیروزی ایران وبه اسارت در آمدن والرین ،دیگر امپراتور روم گردید.در راه بازگشت شاپور با لشکراذینه فرمانروای پالمیرا در سوریه امروزی،مواجه گشت واذینه موفق شد چند تن از اعضای حرم شاهی و بخشی از غنایم جنگی را به چنگ آورد.بار دیگر اذینه به بهانه انتقام والرین به بین النهرین حمله کرد،تیسفون را محاصره کرد،اما شاپور به کمک ساتراپ ها نجات یافت و اذینه به گسترش قلمرو خود در بین النهرین بسنده کرد.بعداز مرگ اذینه شاپور با همسر او که فرمانروا شده بود پیمان اتحاد بست.آئرلیانوس امپراتور روم به پالمیرا حمله کرد ،این بار شاپور سپاه کمکی فرستاد و برای سومین بار لشکرروم شکست می خورد. در زمان اوکردر یا کرتیر به مقام موبد بزرگ رسیدو مانی مدعی پیامبری شد و تا حدودی از حمایت او برخوردار شد
اتفاقات مهم در دوره شاهنشاهی
تاریخ
آغاز شاهی
م242
نبرد با رومیان و کشته شدن امپراتورگوردیانوس
م243
پیروزی بر والرین و اسارت او
م260
خسروشاه، شاه ارمنستان را شکست میدهد و یک وفادار به خود آنجا می گذارد
م252
درگیری با اذینه
م262
جنگ با آئرلیانوس و پیروزی بر او
م272
احداث شهرهای جندی شاپور بیشاپور پیروز شاپور وآبادانی بسیاری نقاط مانند شوشتر