گیاهان دارویی

سرخدار

نام علمی : Taxus baccata

نام انگلیسی: Yew tree

نام عربی:  رجل الجراد و زرنب

خانواده: Taxaceae

گیاهشناسی سرخدار

سرخدار درختی است با نام علمی Taxus baccata L.، پرشاخه، به ارتفاع 15-5 متر و متعلق به خانواده سرخدار (Taxaceae). خانواده سرخدار شامل سه جنس می باشد
  
سرخدار درختی است با برگ هایی باریک و دراز که در سطح فوقانی پهنک به رنگ سبز تیره و شفاف بوده ولی سطح تحتانی آن به رنگ سبز روشن می باشد. طول برگ ها به 3-2 سانتیمتر و عرض آن به 3-2 میلیمتر می رسد. گل های گیاه عاری از کاسه و جام می باشند و به دو صورت نر و ماده، واقع بر روی دو پایه جداگانه ظاهر می شوند. گل نر آن 12-4 پرچم فشرده و گل ماده آن که شبیه به یک جوانه کوچک است منحضراً یک تخمک برهنه واقع در درون محفظه ای به صورت پیاله دارد که تدریحاً گوشت دار و قرمز رنگ شده، منظره یک میوه بسته را که در قسمت انتهایی باز است پیدا می کند. رنگ پوست درخت قهوه ای مایل به قرمز است. سرخدار درختی است کند رشد ولی دیرزی که 1000 تا 1500 ساله آن نیز در طبیعت مشاهده شده است. به طور طبیعی جست هایی از اطراف ریشه آن بیرون می زند که در سوزنی برگان کمتر مشاهده می شود و ماده رزین نیز در چوب آن وجود ندارد

این درخت در منطقه مدیترانه و برخی نقاط آسیا مانند ایران به حالت وحشی می روید. این درخت در مازندران و گرگان به سرخدار، سرخه دار و سخدار، در کتول به سوختال و در سخت سر و آستارا به سیردار موسوم است


تکثیر گیاه از طریق کاشت بذر و قلمه زدن امکان پذیر است. بذر گیاه در مرداد ماه می رسد. جوانه زدن آن نامنظم و گاهی 3-2 سال طول می کشد. بذور تیمار شده با استرس های دمایی به صورت یک ساعت گرما (30 درجه سانتی گراد) و یک ساعت سرما (5- درجه سانتی گراد) به مدت 24 ساعت موجب افزایش درصد جوانه زنی می شود. وزن هزار دانه بذر خالص آن 50 گرم است. معمولاً نهال های به دست آمده از بذر را 3-2 سال در خزانه نگاه می دارند و سپس به زمین اصلی منتقل می کنند

پراکنش و اکولوژی سرخدار

سرخدار درختی است سایه پسند که به محیط سایه مقاوم بوده و قادر است فعالیت های فیزیولوژیک خود را با وجود مقادیر اندک نور ادامه دهد [6، 1]، گیاه در سنین جوانی از نور گریزان است اما نورپخش را به خوبی مورد استفاده قرار می دهد. به همین دلیل اشکوب زیرین جنگل های بسیار مرطوب و مه گرفته را در اروپا تشکیل می دهد. ارتفاع سرخدار در جنگل های پونه آرام سیاه رودبار به 30 متر می رسد و در اشکوب فوقانی جای می گیرد. اما در منطقه هزار جریب واقع در ارتفاعات شرق شهرستان ساری T. baccata به شکل درختانی با ارتفاع متغیر و کنتر از 15 متر، فقط در اشکوب زیرین درختان جنگلی مشاهده شد [نگارنده]. در مقابل، ارتفاع سرخدار در اروپا بیش از 15 متر ذکر نشده وعلاوه بر آن سرخدار اروپا همواره در اشکوب تحتانی جنگل هایی نظیر راش قرار می گیرد

گونه T. baccata در اغلب کشورهایی، حتی انگلستان، جنوب نروژ، جنوب سوئد و تا عرض جغرافیایی 61 درجه شمالی، کشورهای بالتیک و کوه های آلپ تا ارتفاع 1400 متر از سطح دریا و کوه های کارپات، قفقاز، ترکیه و جنگل های شمال ایران و شمال آفریقا، و به صورت جزیی در سایر نقاط پراکنده است. جنگل های آن به صورت مخلوط همراه با گونه های راش و ممرز دیده می شود.

سرخدار  در ایران در ارتفاعات 1800-900 متری از سطح دریا در جنگل های شمال، از آستارا تا علی آباد گسترش دارد و تنها در ناحیه رزین گل به حالت جنگلی یعنی متشکل از چندین توده تقریباً خالص، یافت می شود. درختان سرخدار موجود در ایران، از بقایای به جای مانده سرخدارهای دوران سوم زمین شناسی می باشند که در اوایل این دوران در دنیا ظاهر و در تمامی نیمکره شمالی پراکنده شده است. این گونه در گذشته دارای گسترش گاه های بیشتری بوده ولی امروزه به علت خشک تر شدن شرایط آب و هوایی و بهره برداری های بی رویه و مفرط، در حالت انقراض و اضمحلال قرار گرفته است.

نتایج حاصل از بررسی تجدید حیات نشان داد که علی رغم وجود قوه نامیه در بذور سرخدار در منطقه پونه آرام (منطقه پونه آرام در حدود 17 کیلومتری شرق روستای سیاه رودبار در فاصله 27 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان علی آباد کتول از توابع شهرستان گرگان واقع می باشد) تنها به دلیل عدم وجود شرایط مناسب و چرای گیاهان سبز و قابل دسترس وحوش در زمستان که نهال های سرخدار را نیز شامل می شود، تجدید حیاتی از این گونه پرارزش ملاحظه نمی گردد.

سرخدار در اغلب خاک ها رشد می کند ولی در خاک های رسوبی بهتر رشد نماید. در خاک های ضعیف و خشک رشد خوبی ندارد. سرخدار به مواد معدنی مانند پتاسیم، فسفر و کلسیم احتیاج دارد. تخریب خاک و کمبود مواد معدنی در خاک یکی از دلایل نقصان سرخدارهای اروپا می باشد. مقاومت سرخدار به آلودگی هوا زیاد است به همین دلیل آن را در شهرها به عنوان درخت زینتی استفاده می کنند. درخت در مقابل گاز SO2 و هیدروژن فلورید مقاوم است اما سرمای سخت به گیاه آسیب می رساند به طوری که سرمای منفی 21 درجه س انتی گراد کاملاً آن را از بین می برد و به رطوبت نسبی بالا نیاز دارد

ترکیبات شیمیایی سرخدار

ترکیبات اصلی سرخدار را تاکسان ها تشکیل می دهند. تاکسان ها یا تاکسوییدها از نظر اسکلت اصلی، دی ترپنویید می باشند. که تعدادی از کربن های آنها دچار اکسیداسیون شده و در نتیجه هیدروژن متصل به آنها به گروه های هیدروکسیل، کتونی، اتری و یا اپوکسیدی تبدیل گردیده و گروه های هیدروکسیل در آنها می توانند با اسیدهای آلی مختلف پیوندهای استری ایجاد کنند.

همچنین تاکسانها را می توان دسته ای از مشتقات باکاتین III دانست که گروه هیدروکسیل متصل به کربن شماره 13 آنها توسط مشتقات فنیل ایزوسرین استری شده است. تاکنون پنج نوع تاکسان در گونه های جنس سرخدار شناسایی شده که برای نامگذاری آنها از حروف الفبای انگلیسی استفاده شده است .

بیش از 350 تاکسان (مشتقات دی ترپنویید) در گونه های مختلف Taxus تشخیص داده شده است و تاکسول یک عضو از گروه کوچک ترکیباتی است که دارای یک حلقه چهارتایی oxetane و یک زنجیر جانبی استری کمپلکس در ساختمانشان می باشند که هر دوی آنها دارای فعالیت اختصاصی ضد موتوری هستند.

(Docetaxel) Taxotere آنالوگ تاکسول است که به روش نیمه سنتتیک از 10- دی استیل باکاتین III تولید می شود . این ماده محلول در آب بوده و در درمان سرطان پستان استفاده می شود.

در برگ های درخت بیش از 1/0 درصد 10- دی استیل باکاتین وجود دارد که در زمستان به مقدار زیاد با 2 و 4- دی متوکسی فنل جایگزین می شود .. ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه عبارتند از: تاکسین، میلوسین، تاکسی کوتین، رزین، تانن و اسانس.

برای استخراج دی ترپنوییدهای تاکسینی که با نام تاکسوییدها نام برده می شوند از روش های معمول استخراج و از یک حلال آبی دارای قطبیت متوسط استفاده می شود. خالص سازی تاکسوییدها طی مراحل مختلف و با استفاده از روش های کروماتوگرافی لایه نازک، کروماتوگرافی ستونی و HPLC صورت می گیرد.

تحقیات نشان داده که بالاترین غلظت ماده تاکسول در بین بخش های مختلف درخت سرخدار در برگ ها (055/0- 0285/0 درصد وزن خشک) و بعد از آن در ریشه ها (047/0- 023/0 درصد وزن خشک) وجود دارد. تاکسول درشاخه ها (005/0- 0013/0 درصد وزن خشک) نیز موجود است.

تحقیقات همچنین نشان داد که میزان تاکسول در اندام های مختلف تحت تأثیر منطقه رویش بوده و در منطقه نور در استان مازندران میزان تاکسول به ترتیب بالاتر از میزان آن در منطقه گرگان بود.

نتایج تحقیقات انجام شده در مورد تولید تاکسول از طریق کشت بافت نشان داد که جداکشت های ساقه در مقایسه با جداکشت های برگ علاوه بر تولید کالوس بیشتر، محتوی تاکسول بالاتری هم هستند و بنابراین برای کشت بافت به منظور تولید تاکسول مناسب تر می باشند. همچنین در بین قندهای بررسی شده، ساکارز به عنوان بهترین قند معرفی می گردد زیرا ضمن تولید کالوس بیشتر، محتوی کالوس را نیز بالا می برد

خواص درمانی سرخدار

از خواص این گیاه می توان به  اثرات آن بر روی قلب، رحم، فلج کنندگی و مخدر بودن آن اشاره کرد. از آنجا که این گیاه بسیار سمی است بر قلب اثر فلج کننده دارد. همچنین ممکن است باعث سقط جنین شود. برگ ها سمی ترین بخش گیاه هستند در حالی که میوه را بعد از جدا کردن هسته می توان خورد ..

سرخدار شامل مجموعه ای از آلکالوییدها نظیر تاکسین، دی ترپن ها، لیگنان ها، تانن و رزین ها می باشد. اگر چه از سرخدار در دزهای کم جهت درمان روماتیسم، بیماری های کبد و مشکلات ادراری استفاده می شود ولی سمیت زیاد این گیاه، آن را یک گیاه غیرایمن ساخته است..

میوه عاری از دانه گیاه اثر نرم کننده، رفع سرفه و ملین دارد.Perey در سال 1790 میلادی از میوه عاری از دانه این درختچه نوعی شربت و ژله تهیه می کرد که روزانه به مقدار چند قاشق جهت رفع سرفه های مزمن، سیاه سرفه و حتی دفع سنگ کلیه و رفع نزله به بیماران خود می داد..

بررسی اثرات بیولوژیکی تاکسوییدها در بدو امر به خاطر یافتن علت آثار سمی گیاه بوده است. بیشتر مطالعات انجام شده درباره اثرات بیولوژیکی تاکسوییدها مربوط به اثرات سیتوتوکسی سیتی آنها از طریق تأثیر بر توبولین ها است. امروزه این گیاه با سم شناسی انسانی و داملی کاملاً در ارتباط است. سمیت قلبی عصاره سرخدار را به آلکالوییدهای (تاکسین ها) موجود در آن نسبت داده اند ..

جدیدترین تحقیقات حاکی از خواص فوق العاده این گیاه در درمان سرطان دارد

سمیت قلبی تاکسین ها احتمالاً از طریق تأثیر آنها بر روی کانال های یونی است که موجب توقف جریان سدیم و کلسیم می شود. مکانیسم این فعالیت در سطح مولکولی ناشناخته است. بررسی تاکسین ها از نظر سمیت قلبی مشکل می باشد و علت آن ناپایداری مولکولی تاکسین ها و مشکل جداسازی آنها از یکدیگر می باشد. بررسی انجام شده بر روی دو تاکسین A و B نشان داده است که تاکسین B یک ترکیب سمی با LD50 معادل 5/4 میلی گرم بر کیلوگرم در موش است ..

در حالی که تاکسول سمیت قلبی نسبتاً کمی از خود نشان داده است اما وجود ناخالصی آلکالوییدی و مقادیر جزیی از تاکسین B در فرآورده دارویی می تواند اهمیت بالینی پیدا کند. این اهمیت زمانی بیشتر خواهد بود که دز نسبتاً زیاد تاکسول به کار برده شود زیرا آنومالی قلبی برای تاکسین B در دوز کمتر از 5/0 میلی گرم بر کیلوگرم گزارش شده است. همچنین توقف تخمک گذاری و جلوگیری از لانه گزینی در خرگوش ها و موش های سفید توسط عصاره سرخدار گزارش شده است ..

در هر دو گروه ترکیبات تاکسوییدی و غیرتاکسوییدی (لیگنان ها)، استخراج شده از سرخدار ترکیبات دیگری نیز وجود دارد که دارای اثرات سیتو توکسی سیتی کمتری نسبت به تاکسول هستند. مخصوصاً بعضی از تاکسوییدهای غیرآلکالوییدی می توانند رونویسی DNA و سنتزپروتئین در سلول های سرطانی را متوقف کنند. مکانیسمی برای این اثر تاکسوییدها شناخته نشده است و تنها تعداد معدودی از ترکیبات از این نظر امتحان شده اند ..

تاکسول از عوامل antimitotic(ممانعت کننده تقسیم سلولی) است که سبب افزایش اجتماع میکروتوبول ها و مقاومت آنها در مقابل دپلیمریزه شدن می شود .. تاکسول برخلاف وین بلاستین و کلشی سین باعث تثبیت میکروتوبول ها می شود و تعادل را به سمت پلی مریزاسیون سوق می دهد. محل اتصال تاکسول به میکروتوبول جدای از محل هایی است که توسط GTP و کلشی سین و وین بلاستین اشغال می شود. میکروتوبول های شکل گرفته در حضور تاکسول در invitro کاملاً محکم و استوار هستند و خصوصیاتی غیر از میکروتوبول های طبیعی دارند. تاکسول پلی مریزاسیون توبولین را در نبود GTP یا MAPS نیز تحریک می کند و همچنین میکروتوبول ها را به پلی مریزاسیون که به وسیله یون کلسیم تحریک می شود مقاوم می کنند. تاکسول حتی موجب پلی مریزاسیون توبولین در دمای کمتر از 4 درجه سانتی گراد می شود ولی برای حداکثر پلی مریزاسیون در این حالت به GTP یا MAPS نیاز است ..

تاکسول با این اثر باعث تشکیل دوک تقسیم غیرطبیعی در طی عمل میتوز می شود و در نتیجه رونویسی سلول را در مرحله G2 و یا M تقسیم سلولی متوقف می کند و بدین ترتیب باعث مرگ سلول های در حال تکثیر می شود ..

از فرم های موجود در بازار دارویی می توان Taxol ساخت شرکت Bristol- Myers Squibb ایالات متحده و Anzatax ساخت شرکت Mayne Pharma P/L استرالیا را نام برد

 

 

برچسب‌ها: سرخدار, مقاله درخت سرخدار, خواص سرخدار, Taxus baccata

ارسال توسط حمیدرضا اردلانی
نظر بدهید
جوز هندی
 
تاریخ : ۹۳/۰۲/۰۵

جوزهندی (جوز بویا)

نام علمی: Myristica fragrans

نام انگلیسی: nutmeg tree

نام عربی: جوزالطیب

خانواده: Myristicaceae

گیاه شناسی

میوه درخت جوز بویا به طور کلی از دو نوع ثمر که از نظر طبی و خواص دارویی مورد توجه می باشند تشکیل شده است ،یکی مغز هسته که به فرانسوی موسکاد و به انگلیسی نات مگ گفته می شود و دیگری جدار نازک خشبی توری خارجی هسته که در اصطلاح طب سنتی «بسباسه» و به فرانسوی ماسی و به انگلیسی میس نامیده می شود.


درخت جز بویا درختی است دو پایه به ارتفاع ۲۰ تا ۱۰ متر،زیبا،همیشه سبز ،با شاخه های پراکنده .پوست تنه آن خاکستری تیره ،گلهای آن زنگولهای شکل کوچک زرد است .برگهای آن بیضی،نوک تیز،موجدار،چرمی سبزبراق شبیه برگهای نارنج یا برگهای غار گیلاسی یا برگهایRhododendron،نظیر برگهای گل صد تومانی(R.ferruginosum) ،طول برگها در حدود ۱۰ ساتنی متر ،رنگ سطح فوقانی آن سبز تیره و رنگ سطح تحتانی آن سبز کمرنگ است.میوه آن که معمولا در حدود شش ماه پس از ظهور گلها می رسد ،شبیه زرد آلو به رنگ زرد لیمویی تا قهوه ای روشن ووقتی که کاملا رسید معمولا از وسط ترک می خورد.و از شکاف ترک آن جدار خشبی شفاف و درخشان و مخملی توری شکل ناصاف هسته که همان بسباسه یامیس است دیده می شود.این جدار ،یک عدد هسته قهوهای رنگ روغنی را که هامن جوز بویا می باشد دربر گرفته است .هسته تخم مرغی شکل و معطر گیاه یا نات مگ در حدود ۴ سانتی متر طول و ۱  تا ۵/۱ سانتی متر عرض دارد و قشر خارجی بسیار معطر وشکننده آن یعنی بسباسه یا میس در حدود ۲ تا ۱ میلی متر ضخامت دارد و وقتی خشک شد به رنگ زرد قهوه ای در می آید.

معمولا پس از برداشت میوه ها که از سالهای هفتم به بعد آغاز می شود.ابتدا قسمت پوشش خارجی یا جدار خارجی هسته که همان بسباسه است با چاقو و با دست برداشته وآن را درمدت۱۵ تا ۱۰ روز در جریان هوا در آفتاب قرار می دهند که خشک شود.پس از خشک شدن رنگ آن از زرد به قهوه ای تبدیل می شود.پس از کندن این جدار خارجی ،هسته آن جداگانه به مدت ۸ تا ۴ هفته در جریان آفتاب قرار می دهندکه بتدریج حشک شود.

ضمن این ۴ هفته در اثر خشک شدن مغز هسته ،پوست سخت آن جدا می شود و در اثر ضرباتی که به هسته وارد می کنند ،پوست سخت آن را شکسته و مغز آن که همان نات مگ است خارج می شود و آن را نگهداری می نمایند.معمولا برای اینکه بسباسه یا میس در اثر ماندن طولانی در انبار حتی الامکان فاسد نشده و مورد حمله حشرات و آفات قرار نگیرد ،قبل از انبار کردن آنها را با میتل بروماید یا کربن بی سولفید ضد عفونی می نمایند.پس به عبارت ساده تر میوه جوز بویا دارای سه قشر اول قشر خارجی گوشتی که پس از رسیدن میوه شکاف می خورد.قشر دوم که ترک ترک است ،تازه آن قرمز وچون خشک شود زرد می شود، این قشر را بسباسه می گویند و سرانجام قشر نازک و قهوه ای رنگ که مغز هسته را فراگرفته و مغز که همان نات مگ است در داخل آن قرار دارد

رویشگاه:

درخت جوز بویا در مناطق حاره پرباران هر دو نیمکره دنیا می روید و بومی جزایر هند شرقی و ملوکی می باشد.و درسایر مناطق گرمسیر و مرطوب مانند هندوستان و اندونزی و جزایر آنتیل ونواحی آن قسمت از دنیا کشت می شود.

ترکیبات شیمیایی:

از نظر ترکیبات شیمیایی جوز بویا دارای ساپونین و اسانس روغنی فرار است که برحسب شرایط محل رویش درخت مقدار آن در نمونه های مختلف متفاوت است.اسانس روغنی در بسباسه خشک و میس از 7 تا 14 درصدتغییر می کند و مقدار اسانس روغنی مغز خشک جوز بویا از ۱۵تا ۵ درصدتغییر می نماید.

دراسانس روغنی جوز بوای و بسباسه در حدود ۴ درصد ماده خیلی سمی به نام میریستی سین وجود دارد و مغز خشک جوز بویا در حدود ۳۵ تا ۲۵ درصد روغن چرب ثابت که کره جوز بویا نامیده می شود ،وجود دارد.از نظر طعم جوط بویا کمی شیرین و گرم است و به صورت گرد یا ناکوفته آن در بازار بین المللی عرضه می شود.معمولا مغز جوز بویا کمی شیرین تر و از نظر عطر ظریف تر از بسباسه یا میس است زیرا اسانس روغنی آنها حتی در یک میوه باهم فرق دارند.در برگهای خشک گیاه در حدود ۵/۱ درصد اسانس یافت می شود که شامل ۸۰ درصد آلفاپینن و ۱۰ دردص میریستی سین است. [G.I.M.P]

آزمایش دیگری نشنا می دهد که در اسانس روغنی جوز بویا مواد میریستی سین که یک ماده عامل مخدر است و پی نن ،کامفن،دی پنتن،سافرول،چند الکل ،مقدار کمی اوژنول و ایزواونول موجود است و در روغن ثابت آن نیز وجود ماده تری میرسیتین تایید شده است.

زیستگاه :

در حال حاضر بزرگترین تولید کننده جوز بویا در دنیا اندونزی است و از سایر مانطق دنیا مانند سیلان و هند غربی و بعضی مناطق دیگر نیز به اروپا و آمریکا و سایر نقاط دنیا مانند صادر می شود.فعلا هر یک کیلوگرم جوز بویا کمتر از ۱۰ دلار در بازار دنیا معماله می شود.

خواص درمانی

آرام‌کننده درد معده

برای درمان قولنج روده، جوزهندی را امتحان کنید چرا که سال‌ها برای درمان سوءهاضمه، اسهال و باد روده مصرف می‌شده است.

گیاه‌شناس معروف، آندرو گدرت، نویسنده کتاب «درمان بیماری‌های گوارشی» در این‌باره می‌گوید: اسانس  و سایر ترکیبات شیمیایی که در جوزهندی پیدا شده به فرد کمک می‌کند تا دستگاه گوارشش منظم کار کند. برای بهبود هضم، مقداری (نباید از نصف قاشق چای‌خوری بیشتر باشد ـ چرا که مصرف مقدار زیاد جوز موجب تهوع می‌شود)جوزهندی را در یک کاسه  شوربای آرد جو ریخته و به مدت چند هفته هرروز صبح میل کنید.

مسکن دندان‌درد

روغن جوزهندی مانند روغن دانه میخک سالیان سال برای درمان دندان‌درد و درد لثه مصرف می‌شده است. سارا اسنو، نویسنده کتاب «زندگی تازه» در این‌باره می‌گوید: «سعی کنید یک یا دو قطره از روغن جوزهندی را روی لثه بمالید. روغن جوزهندی را می‌توانید از عطاری‌ها تهیه کنید.

تحقیقات نشان داده است که ترکیبات روغن جوزهندی به مبارزه باکتری‌های دهان و دندانی می‌رود که موجب ایجاد حفره در دندان می‌شوند

لکه‌ زدایی از پوست

جوش‌های چرکی در حال ظهور را با این داروی خانگی، از بین ببرید: در یک کاسه، مقداری جوزهندی را با شیر ترکیب کنید تا به شکل خمیری ضخیم درآید، کرم به دست آمده را روی قسمت مورد نظر پوستتان قرار دهید، کرم باید چند دقیقه روی جوش بماند، پس از گذشت زمان کافی، ان را تمیز کنید. گفته می‌شود که جوزهندی، خاصیت ضد التهابی دارد که همراه با شیر غنی از ویتامین، پوستی لطیف و شاداب را به شما هدیه خواهد کرد.

تسهیل‌ کننده خواب

در صورتی که هنگام بستن چشم و خواب با مشکل مواجه می‌شوید، یک فنجان شیر داغ را با جوزهندی مخلوط کرده و میل کنید. شیر حاوی تریپتوفان، اسید آمینه‌ای است که به سروتونین برای ترویج خواب در بدن تبدیل می‌شود.

جوزهندی موجب می‌شود که اثر سروتونین در بدن طولانی‌تر باقی بماند (بنابراین در مغز به مدت طولانی‌تری می‌ماند) .

دیگر خواص

* التهابات و دردهای مفصلی و رماتیسمی با مصرف خوراکی جوزهندی و همچنین ماساژ موضع با روغن آن تسکین می‌یابد.

* جوزهندی به حفظ سلامت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.

* برای کاهش علائم آلرژی نیز می‌توانید جوزهندی بخورید.

* سیستم قلبی، عروقی را تحریک می‌کند و برای حفظ سلامت قلب مفید است. همانند میخک، جوزهندی دارای ترکیبی به نام «یوجینول» است که برای قلب مفید می‌باشد.

* به گزارش «ehow» در طب چین توصیه شده است که برای رفع معده درد و التهاب یا سوءهاضمه 3 تا 5 قطره این روغن همراه با یک قاشق غذاخوری عسل به طور ناشتا میل شود.

تحقیقات نشان داده است که ترکیبات روغن جوزهندی به مبارزه باکتری‌های دهان و دندانی می‌رود که موجب ایجاد حفره در دندان می‌شوند

* بی نظمی و درد قاعدگی را رفع می‌کند.

* تقویت کننده ذهن است. بدن را آرامش می‌دهد و سبب افزایش گردش خون می‌شود.

* روغن آن از جمله ترکیبات مهم بیشتر داروهای تسکین دهنده سرفه است. ضمن این که در درمان سرماخوردگی نیز موثر است.

* برای درمان آسم مفید است.

* اضطراب و افسردگی را رفع می‌کند.

* عفونت و بیماری‌های کلیه‌ای را درمان می‌کند.

* خاصیت ضد باکتریایی و ضدعفونی کننده دارد که برای رفع کدری، چربی و چین و چروک پوست مفید است.

* به نقل از «Ask.com» ماده‌ای به نام مایریستیسین (Myristicin) موجود در آن آنزیم‌های موجود در مغز را که در بروز بیماری آلزایمر موثر است از بین می‌برد و برای بهبود حافظه مفید است.

* مصرف مقدار کم آن نفخ معده را کاهش می‌دهد، به هضم غذا کمک می‌کند و اشتها را بهبود می‌بخشد.

* در شل کردن عضلات موثر است.

* مخلوطی از چند قطره روغن جوزهندی و عسل حالت تهوع، سوءهاضمه و اسهال شدید را درمان می‌کند.

* در طب هومیوپاتی، برای معالجه اضطراب و افسردگی به کار برده می‌شود.

* در طب چینی برای درمان بیماری‌های کبد استفاده می‌شود. تقویت کننده کبد است و سموم کبد را دفع می‌کند.

* برای کنترل آکنه، 2 تا 3 دانه جوزهندی آسیاب شده را با کمی شیر مخلوط کنید تا به شکل ضماد دربیاید. پس از شستن صورت با آب ولرم و خشک کردن، ضماد را به صورت بمالید و پس از 2 ساعت ابتدا با آب ولرم و سپس برای بستن منافذ با آب سرد بشویید. این ضماد به عنوان اسکراب برای رفع جوش استفاده می‌شود.

* برای تسکین علایم سرماخوردگی با کمی آب، آرد و پودر جوزهندی ضمادی تهیه کنید و روی پارچه کتان بمالید و روی سینه قرار دهید.

* خستگی مفرط و استرس را رفع می‌کند و قدرت تمرکز را افزایش می‌دهد.

مصرف مقدار کم آن نفخ معده را کاهش می‌دهد، به هضم غذا کمک می‌کند و اشتها را بهبود می‌بخشد

* برای تسکین درد مفاصل، عضلات، آرتریت، زخم و التهاب کمی از روغن آن را روی موضع بمالید.

* مصرف آن مانع بروز سنگ کلیه می‌شود.

* برای بهبود بخشیدن به سیستم گوارشی کمی پودر جوز هندی را روی صبحانه خود بپاشید.

همچنین ضماد آن برای سردرد سرد و فلج ولقوه و سستی اعضا وورمهای سرد کبد نافع است.اگر ضماد آن با افسنطین و عسل تهیه شود برای رفع خونمردگی و کوفتگی اعضا مفید است و مصرف قطره آن با روغنهای مناسب برای تسکین دردهای گوش و رفع کری نافع است و مالیدن ان به چشم برای تقویت دید چشم و رفع جرب پلک نافع است.

 مضرات

نباید در مصرف این گیاه زیاده‌روی کرد چون اسانس دانه دارای مواد محرکی است که مصرف مداوم و زیاد آن باعث اختلالات قلبی، تند شدن حرکات قلب، سرخی صورت، سردرد و نوعی مسمومیت می‌شود. این موضوع در سال‌های اخیر مورد تحقیق و تایید قرار گرفته و یکی از ترکیباتی که باعث این مسمومیت می‌شود به نام میریستی‌سین شناسایی شده است. بنابراین اگر از خواص این گیاه مطلع شدید، در مصرف آن زیاده‌روی نکنید و همیشه حد اعتدال را نگه دارید.

علاوه بر این مصرف زیاد آن سبب ایجاد مشکل در بخش کنترل احساسات در مغز شده و پس از مصرف بیش از حد، احساس نشاط به همراه سستی و رخوت در انسان پدید می‌آورد که شبیه نوعی مسمومیت است.

همچنین برای گرم مزاجان مضر است و سردرد می آورد در این مورد باید با گشنیز خورده شودو مضر کبد و ریه است ،آن را باید با بنفشه و عسل خورد.

برچسب‌ها: جوز هندی, Myristica fragrans, مقاله جوز هندی, گیاهان دارویی, جوزبویا

ارسال توسط حمیدرضا اردلانی
نظر بدهید
 
تاریخ : ۹۲/۰۸/۲۶
شاطره

Fumaria officinalis

Fumariaceae
شاه تره از جمله گیاهانی است که به صورت خودرو در مزارع کشاورزی بخش دستگردان به صورت فراوان می روید و اغلب به آن به عنوان علف هرز نگاه می کنند و عده ای نیز به خواص درمانی این گیاه آشنایی دارند و به مقدار مصرف خود جمع آوری می کنند . مردم دستگردان از شاهتره به عنوان دارویی موثر در کاهش تبهای شدید . برطرف کننده ضعف بدن . تسکین دهنده ناراحتیهای دستگاه گوارش به صورت جوشانده ، دم کرده ، در آب سرد خیس کرده و بعد از مالش و فشردن و صاف کردن آب آن به صورت نوشیدنی و مالیدن خیس کرده آن به پوست بدن و دست و پای افرادی که تب بالا دارند استفاده می کنند .
 
 
خواص دارویی شاتره ( شاهتره )

شاتره یا شاهتره با نام عمومی Common fumitory , Earth smoke گیاهی است علفی به ارتفاع تا 80 سانتی متر که در مزارع، باغ ها و زمین های کشاورزی به حالت خودرو می روید.
شاخه های ظریف فراوان و برگ هایی با تقسیمات بسیار زیاد، باریک و کوچک دارد. گل های شاتره کوچک به رنگ سفید یا سفید مایل به گلی است که به صورت مجتمع و گل آذین خوشه قرار گرفته اند. میوه ها کوچک و کروی هستند. قسمت مورد استفاده ی شاتره تمام قسمت های هوایی آن می باشد.
گونه ی Officinalis این گیاه در ایران رویش ندارد و آن چه به نام شاتره در بازار ایران وجود دارد، مربوط به دو گونه ی Parvifelora fumaria و Fumaria villantii است.

تاریخچه
شاتره از زمان عهد عتیق شناخته شده و در کتاب های "خواص گیاهان" مربوط به قرون وسطی توصیف شده است. این گیاه در طب سنتی، برای درمان اگزما و بیماری های دیگر پوستی به کار می رفته است، هم چنین به عنوان ملین و مدر مصرف می شده است. در دهه ی گذشته، این گیاه دوباره مورد توجه قرار گرفت، زیرا بنا به گزارشاتی، به احتمال زیاد عصاره ی آن در بهبودی بیماری های قلبی- عروقی و دستگاه کبدی- صفراوی موثر است.

منبع جغرافیایی
این گیاه بومی اروپا و آسیاست. در کنار جاده ها به عنوان علف هرز مزارع می روید و بیشتر توسط کشورهای شرقی اروپا صادر می گردد.

ترکیبات مهم
قسمت هوایی گیاه حاوی حدود یک درصد آلکالوئید است. بیش از 30 عدد آن ها تعیین فرمول شده اند. اکثر این الکالوئیدها از مشتقات بنزیل ایزوکنیولین هستند.
مهم ترین این آلکالوئیدها شامل فومارین(پروتوپین)، فوماری لین و سیناکتین هستند. از دیگر ترکیبات شاتره می توان فلاوونوئیدها، اسیدهای گیاهی به ویژه اسید فوماریک و موسیلاژ را نام برد.

اثرات مهم
این اثرات عبارت اند از:
• صفرا آور: آلکالوئید پروتوپین موجود در شاتره می تواند در مواردی باعث کاهش صفرا گردد و به اصطلاح دارای اثر Amphicholeretic است.
• همچنین در مشکلات قلبی-عروقی مصرف می شود.
• در طب عوام از شاتره به عنوان ادرار آور، مسهل و جهت رفع مشکلات پوستی از جمله اگزما استفاده می شود. اثر اخیر را مربوط به وجود اسید فوماریک در آن می دانند.
اسید فوماریک امروزه به طریقه ی سنتزی تهیه و در بعضی از فرمولاسیون های پوستی نظیر داروهای پسوریازیس مصرف می شود.

فرآورده های گیاهی
در ایران از این گیاه، فراورده های صنعتی وجود ندارد. در بعضی کشورها محصولاتی به شکل قطره از عصاره ی گیاه به صورت منفرد و یا مخلوط با گیاهان دیگر تهیه و به بازار عرضه شده است.

تهیه ی چای:
به 2 تا 4 گرم خشک شده ی گیاه(مخلوط برگ، گل و ساقه) یک لیوان آب جوش افزوده و 15 دقیقه می گذاریم بماند. سپس آن را صاف نموده و به صورت گرم قبل از غذا میل می کنیم.
می توان روزانه تا سه نوبت (صبح، ظهر و شب) این مقدار را تکرار کرد. جمعا می توان 6 تا 12 گرم گیاه خشک شده را که سه لیوان محصول صاف شده ایجاد می کند، در طول روز مصرف کرد.

عوارض جانبی
مصرف مقدار عادی و دارویی شاتره دارای عوارض جانبی نیست. ولی مصرف مقادیر بسیار زیاد به دلیل وجود آلکالوئیدهای ذکر شده ممکن است باعث لرز، تشنج و مرگ گردد.

مصرف در بارداری و شیردهی
تا کنون این موضوع مطالعه نشده است. بنابراین بهتر است در این دوران مصرف نشود.

مهم ترین اثرات گزارش شده شاتره:
آنتی کلی نرژیک، آنتی هیستامین، ضد ورم، ضد آریتمی، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، تقویت کننده ی قوای جنسی، کاهش تپش قلب، معرق، مسهل، ادرارآور، تهوع آور، بالا برنده ی فشار خون ، پایین آورنده ی پرفشاری خون، آرام بخش، سمی، مقوی معده، بی حس کننده، صفراآور و کاهش دهنده ی صفرا.

نکات قابل توجه:
1- نمونه ی گیاه خشک در بازار دارویی به طور طبیعی به صورت خرد شده و قطعات کوچک است و احتیاج به خرد یا پودر کردن ندارد و می توان مستقیما آب جوش روی آن ریخت.
2- توصیه می شود دم کرده ی شاتره را گرم مصرف کنید. چون ممکن است با سرد شدن، مواد موثر آن رسوب کنند.
3- در بسیاری از موارد دیده شده است که جهت کسب اثرات مذکور شاتره، از عرق شاتره ی موجود در بازار استفاده می کند.ولی عرق شاتره دارای مقدار بسیاری ناچیزی از اسانس است و مواد موثر اصلی در آن وجود ندارد. بنابراین عرق شاتره دارای خواص اصلی شاتره نیست.
4- برای مشکلات کبدی، صفراوی و پوستی باید از دم کرده ی آن استفاده کرد و در این موارد عرق شاتره بی تاثیر است.