همه چیز درباره آلزایمر

دکتر گری اسمایل رییس بخش تحقیقات سالمندی دانشگاه UCLA می گوید : اعتقاد به اینکه آلزایمر یک بیماری ارثی است   که به هیچ وجه نمی شود از آن پیشگیری کرد غیر قابل قبول ترین ایده ای است که ابراز شده است. امروزه محققین می د انند که آلزایمر مانند بیماری های قلبی و سرطان در طی دهه ها و تحت تاثیر شیوه زندگی فرد گسترش می یابد. به همین دلیل عواملی مانند میزان کلسترول، فشارخون بالا چاقی، افسردگی، تحصیلات ، تغذیه ، خواب و شرایط روحی، فعالیت های فیزیکی و اجتماعی بر آن اثر می گذارند.
خبرخوب این است که به گفته ی پژوهشگران ، بسیاری از فعالیت های ساده ی روزمره می تواند شما را از مصیبت از دست دادن حافظه به دلیل آلزایمر محافظت کند.
در اینجا به 10 راه اصلی اشاره می کنیم که ممکن است در عین سادگی از ارتباط آنها با بروز آلزایمرشگفت زده شوید:

1- خوردن قهوه. تحقیقات زیادی که در اروپا انجام شده نشان داده اند که مصرف روزانه ی 3 تا 5 فنجان قهوه ، در سنین میانسالی می تواند احتمال بروز الزایمر را در سالمندی تا 65 درصد کاهش دهد.

گری ارنداش محقق دانشگاه فلوریدای جنوبی معتقد است نوشیدن قهوه باعش کاهش کم حافظگی آمیلویید در حیوانات می شود. به همین دلیل توصیه می کند قهوه بنوشید مگر اینکه پزشکتان مصرف آن را برای شما ممنوع کرده باشد.

علایم بیماری آلزایمر

 آلزایمر نوعی بیماری مربوط به مغز است که ماهیت آسیب شناختی آن در سال 1906 به‌وسیله یک پزشک آلمانی به نام «آلویس آلزایمر» توصیف شد.

 

آمارهای سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد جهان در سال‌های آینده با جمعیت عظیمی از سالمندان روبرو خواهد بود و اگر آمادگی لازم در این زمینه ایجاد نشده باشد، مشکلات و عوارض شایع دوران سالمندی، معضلات بسیار و هزینه‌های سنگینی را برای خانواده‌ها و جامعه به بار خواهند ‌آورد...

یکی از این عوارض شایع، «بیماری آلزایمر» است که متاسفانه مردم اطلاعات کامل و دقیقی از نوع، علایم و سرانجام آن ندارند. اعظم میرحاج، مسوول مرکز آموزش انجمن آلزایمر ایران گفت‌وگو کرده‌ایم.


سلامت: آیا تمام سالمندان به آلزایمر مبتلا خواهند شد؟

واقعیت این است که با افزایش سن، مقداری از توانایی‌های ذهنی و جسمی افراد کاهش می‌یابد زیرا مغز هم مثل سایر قسمت‌های بدن دچار تغییر، تحلیل و فرسودگی می‌شود و اگر برای حفظ و مراقبت از آن کاری نکرده باشیم، ممکن است رو به زوال و نابودی برود. آلزایمر شایع‌ترین نوع «زوال عقل» است. این بیماری یکی از مشکلات شایع دوران سالمندی است و احتمال ابتلا از سن 65-60 سال به بعد بیشتر می‌شود، اما الزاما هر فرد مسنی به آلزایمر دچار نخواهد شد.

سلامت: آیا آلزایمر، بیماری قرن حاضر است یا در گذشته هم وجود داشته؟

این بیماری تا قبل از اینکه علم پزشکی آن را کاملا مشخص و تشریح کند هم وجود داشته ولی تشخیص داده نمی‌شده یا آن را بیماری یا مشکل دیگری می‌دانسته‌اند. البته امروزه شیوع آن از گذشته بیشتر شده است. متاسفانه به دلیل افزایش عوامل خطرساز در زندگی امروزی، درصد شیوع و بروز برخی بیماری‌ها مثل سکته، دیابت و نیز آلزایمر در جامعه بالا رفته است.

سلامت: چرا اسم این بیماری را آلزایمر گذاشته‌اند و تعریف کامل آن چیست؟

آلزایمر نوعی بیماری مربوط به مغز است که ماهیت آسیب شناختی آن در سال 1906 به‌وسیله یک پزشک آلمانی به نام «آلویس آلزایمر» توصیف شد. در این بیماری رسوب غیرعادی برخی پروتئین‌ها در مغز، کاهش نقل و انتقال‌های عصبی و در نهایت تحلیل رفتن و کوچک شدن مغز اتفاق می‌افتد. آلزایمر در بخشی از قسمت گیجگاهی مغز که مسوول نگهداری اطلاعات، حافظه و یادگیری است، شروع می‌شود و با توجه به روند پیشرونده بیماری به‌تدریج سایر بخش‌های مغز را هم درگیر می‌کند. «فراموشی» شایع‌ترین علامتی است که در مراحل اولیه بیماری به صورت اختلال در حافظه کوتاه‌مدت، خود را نشان می‌دهد و سپس حافظه بلندمدت را هم درگیر می‌کند. آلزایمر با «فراموشی» آغاز می‌شود اما به مرور زمان و با پیشرفت بیماری، کارکردهای مغزی هم یکی پس از دیگری مختل می‌شوند یا از بین می‌روند. به همین دلیل مشکلات ذهنی و جسمی فراوانی در فرد به وجود می‌آید، اما متاسفانه بیشتر مردم آن را فقط بیماری حافظه و فراموشی می‌دانند.

سلامت: علایم و نشانه‌های اختصاصی این بیماری چه هستند؟

این بیماری در نخستین مراحلش معمولا 10 علامت هشدار دارد: اختلال حافظه، اختلال در انجام وظایف روزمره، گم کردن زمان و مکان، اختلال در گفتار، اختلال در قضاوت، اختلال در تفکر، تغییر در خلق و خو، جابه‌جا گذاشتن وسایل، از دست دادن یا کاهش انگیزه زندگی و تغییرات شخصیتی.

سلامت: چگونه می‌توان مطمئن شد به این بیماری مبتلا هستیم یا نه؟

اگر علایم هشدار غیرطبیعی و تکرارشونده در فرد دیده شود، حتما باید اقدام‌های تشخیصی انجام بگیرد. اولین و ساده‌ترین کار هم انجام تست حافظه به وسیله مشاور و روان‌شناس است. در صورت تشخیص احتمالی، بیمار برای بررسی‌های بیشتر به پزشک متخصص ارجاع داده می‌شود و اقدام‌های تشخیصی مانند سی‌تی‌اسکن، ام‌آر‌آی، نوار مغزی، آزمایش مایع نخاع و... برای فرد مشکوک به ابتلا انجام می‌گیرد.

سلامت: دوره این بیماری چقدر است؟

روند پیشرفت بیماری در افراد مختلف با توجه به شرایط و پیشینه زندگی، زمان تشخیص، نوع اقدام‌های مراقبتی و درمانی متفاوت است و گاهی به 10 سال هم می‌رسد. به طور کلی این بیماری 3 مرحله دارد؛ در مرحله اول یا خفیف، علایم به‌تدریج ظاهر می‌شوند و مشکلاتی را برای فرد به وجود می‌آورند. در مرحله میانی، تمام علایم بروز می‌کنند و بیمار قادر نیست تنها زندگی کند و حتما به همراهی نیاز دارد. در مرحله نهایی هم به دلیل درگیر شدن بخش‌های زیادی از مغز، علاوه بر مشکلات ذهنی، مشکلات جسمی متعددی نیز در فرد به وجود می‌آید و بیمار برای زندگی، کاملا به دیگران وابسته می‌شود.

سلامت: آیا راهی برای درمان آلزایمر وجود دارد؟

هنوز درمان قطعی برای این بیماری پیدا نشده، اما پیشرفت‌های زیادی برای کنترل آن دیده می‌شود. درحال حاضر درمان‌های دارویی و اقدام‌های مراقبتی و توانبخشی از قبیل تمرین‌های بدنی، موسیقی، ماساژ، هنر، عطر و کاردرمانی برای کنترل روند پیشرفت بیماری، حفظ توانمندی‌های جسمی و ذهنی موجود، افزایش توانایی‌های شناختی و مهارت‌های حرکتی در حد امکان، بهبود مشکلات رفتاری و در نهایت ارتقای کیفیت زندگی بیمار انجام می‌شود.

سلامت: چه عاملی در بروز این بیماری بیشتر موثر است؟

بیماری آلزایمر هم مثل خیلی از بیماری‌ها یک عامل دقیق و مشخص ندارد و عوامل متعددی از جمله وراثت، پیری، تغذیه ناسالم، کمبود فعالیت‌های ذهنی، انزوا و نداشتن فعالیت‌های اجتماعی، استرس‌ها و فشارهای روحی - روانی، صدمه‌ به سر، آلاینده‌ها، شیوه زندگی ناسالم، چاقی و کم‌تحرکی، بالابودن مزمن و مداوم قند، چربی و فشارخون در بروز آن موثر شناخته شده‌اند.

سلامت: یعنی اگر پدر یا مادری به آلزایمر مبتلا باشند، حتما فرزندان آنها هم دچار این بیماری خواهند شد؟

نه! درست است که ارث در بروز این بیماری موثر شناخته شده اما با توجه به بقیه عوامل خطرساز می‌توانیم برای سلامت جسمی و ذهنی خود قدم برداریم و برای پیشگیری از آلزایمر کاری بکنیم.

سلامت: راهی برای پیشگیری هست؟

راه پیشگیری قطعی از آلزایمر وجود ندارد اما هر کاری که برای از بین بردن یا کاهش عوامل خطرساز انجام دهیم، نه فقط در جلوگیری از آلزایمر بلکه در پیشگیری از خیلی بیماری‌ها موثر است. طبق پژوهش‌‌های انجام شده، راهکارهای ساده و مفیدی وجود دارد که ضمن حفظ سلامت عمومی به «سلامت مغز» نیز کمک می‌کنند؛

راهکارهایی مانند تغذیه سالم، فعالیت ذهنی و جسمی و اجتماعی، آرامش روانی، محافظت سر از هرگونه ضربه یا صدمه، جلوگیری و درمان به‌موقع عوارض بالا بودن قند و چربی و فشارخون، کنترل آلاینده‌ها، داشتن شیوه زندگی سالم و معاینه‌های دوره‌ای. با توجه به عوامل خطرساز یادشده، هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند که در برابر این بیماری کاملا مصون است. به هر حال برای داشتن زندگی بهتر باید بخواهیم و بدانیم تا بتوانیم سالم بمانیم.

سلامت: حرف آخر؟
مرکز آموزش انجمن آلزایمر ایران با توجه به لزوم ارتقای آگاهی عمومی و همچنین برای رفاه حال هموطنان عزیز، علاوه بر برنامه‌های داخل مرکز آمادگی دارد در فرهنگسراها، سراهای محله، خانه‌های سلامت، خانه‌های فرهنگ، مدارس، مساجد، اداره‌ها، مراکز یا مکان پیشنهادی علاقه‌مندان، برنامه‌های آموزشی و انجام تست برگزار و نشریه‌ها و بروشورهای مربوطه را توزیع کند.
 

 
مطالب پیشنهادی:
رژیم غذایی لاغری
آیا گن های لاغری واقعا موثرند؟
آیا پیاده روی باعث لاغری می شود؟
غذاهای مناسب برای رژیم لاغری
رژیم های لاغری متهم اند

2- نخ زدن دندان
سلامت داندانها و لثه های شما شاخص خوبی برای پیش بینی امکان کاهش حافظه در سالهای آتی است.
پژوهش دانشگاه کالیفرنیای جنوبی مشخص شده که بیماری های دهان و ذندان قیل از 35 سالگی احتمال ابتلا به از دست دادن حافظه را 4 برابر افزایش می دهد.
تحقیقات دیگری نشان داده اند که افراد مسن تری که مشکلات دندان و لثه دارند در آزمایش حافظه و هوش امتیاز کمتری کسب می کنند. متخصصین معتقدند که التهابات ناشی از بیماری های دهان و دندان به مغز سرایت می کنند.

3- جستجو در اینترنت
گری اسمایل از دانشگاه یو سی ال ای می گوید جستجو در اینترنت بیشتر از خواندن یک کتاب، مغز مسن شما را به تحرک وادارمی کند.او در اینمورد به نتایح به دست آمده از ام ار آی استناد می کند.
نکته شگفت انگیزاین است که کاربران تازه کار 55 تا 70 ساله اینترنت تنها پس از یک هفته استفاده از اینترنت به مدت 1 ساعت در روز ، کلید فعال کردن منطقه یادگیری و حافظه را روشن می کنند.

4- پرورش سلول های جدید مغزی
دانشمندان عادت دارند بگویند چنین چیزی غیر ممکن است.امروزه اعتقاد بر این است که هزاران سلول مغزی به طور روزانه به وجود می آیند.کلک این است که ما بتوانیم این سلولها را زنده نگه داریم.برای اینکار باید چه کنیم ورزش هوازی مثل یک پیاده روی 30 دقیقه ای روزانه شاد و سرحال؛ تقویت عضلات، خوردن سالمون و سایر ماهی های چرب، و جلوگیری از چاق شدن، استرس های مزمن و محرومیت از خواب ، کمبود ویتامین ب و مصرف زیاد الکل

5- نوشیدن آب سیب
آب سیب می تواند ساخته شدن ماه شیمیایی حافظه به نام استیل کولین را تحریک کند.دکتر لوکاس شی از دانشگاه ماساچوست می گوید این دقیقا همان کاری است که داروهای تجویزشده برای این بیماری انجام می دهند.او زمانی که دریافت موشهای پیری که به آنها آب سیب داده می شد حافظه و یادگیری بهتری نسبت به موشهایی دارند که به آنها آب داده می شد، تعجب کرد.
مقدار توصیه شده 16 اونس آب سیب در روز یا مصرف روزانه 2 یا 3 سیب است.

6- محافظت از سر در برابر ضربات
ضربه های وارده به سر در سنین پایین ،حتی اگر شدید نباشند می تواند درسالهای آینده موجب کاهش حافظه شوند. بازیکنان حرفه ای فوتبال 19 بار بیشتر در معرض بیماری های مرتبط با حافظه هستند.آلزایمر در سالمندانی که سابقه آسیب به سر داشته اند چهار برابر شایعتر است.(دانشگاه کلمبیا)
حوادث ناشی از سقوط شانس ابتلا به کاهش حافظه را در سالمندان طی پنج سال بعد از آن دو برابر می کند. بنابر این کمربند ایمنی را ببندید ، کلاه ایمنی بر سر بگذارید محل زندگی خود را از نظر سقوط، ایمن کنید و خطر را به جان نخرید.

7- مدیتیشن
اسکن های مغزی نشان داده است که افرادی که به طور مرتب مدیتیشن می کنند زمانی که پیرتر می شوند علائم اولیه آلزایمر مانند کوچک شدن مغز یا زوال آن را کمتر نشان می دهند.اندرو نیو برگ از دانشگاه داروسازی دانشکاه پنسیلوانیا می گوید انجام روزانه 12 دقیقه یوگا برای مدت 2 ماه باعث بهبود گردش خون و عملکرد ذهنی در سالمندانی می شود که دچار نقصان ذهنی هستند.

8- مصرف ویتامین D
بررسی انجام شده توسط دانشگاه انگلیسی اکستر هشدار داده است که کمبود شدید ویتامین دی ؛ خطر ابتلای سالمندان آمریکایی به اختلالات حافظه را تا 394 درصد افزایش می دهد .ومتخصصان می گویند اغلب آمریکایی ها کمبود ویتامین دی دارند.توصیه متخصصین مصزف روزانه ی 800 تا 2000 واحد بین المللی ویتامین دی 3 در روز است.

9- غنی سازی مغزی
این کار را ذخیره ی حافظه می گویند. ذخیره خوب از تجربیات زندگی، آ موزش هایی که می بینیم، ازدواج، ارتباطات اجتماعی، شغل محرک ذهن، مهارتهای زبانی، داشتن هدف در زندگی، فعالیت بدنی و سرگرمی های لذت بخش فکری به مغز شما کمک می کند تا پلاک ها و تناگل ها را بهتر تحمل کند . دکتر دیوید بنت پزشک عمومی دانشگاه راش شیکاگو می گوید اگر ذخیره حافظه خوبی داشته باشید می توانید حتی در صورت داشتن زمینه های مشخص اختلال ذهنی هیچ نشانه ای از اختلال حواس نداشته باشید.

10- دوری از عفونت ها
اخیرا شواهد عجیبی دال بر ارتباط نزدیک زخم های تبخالی، زخم های معده، بیماری های لنفی، ذات الریه وآنفولانزا باآلزایمر کشف شده است.دکتر روت ایتزاکی استاد دانشگاه منچستر در انگلستان ویروس تبخال را مسئول 60 درصد از موارد آلزایمر می داند.
نظریه این است که ، عفونت ها ماشه تشکیل آملویید های بتا هستند که سلول های مغزی را می کشند و با اینکه این نطزیه هنوز ثابت نشده اما هیچ دلیلی برای پرهیز از عفونت ها و استفاده از واکسنها،آنتی بیوتیک ها و انتی ویروی های مناسب وجود ندارد.