خطراتی که فرزندانتان را در فضای مجازی تهدید می کند.
والدینی که صبح تا شب مشغول اینترنت و چت و گوشی هوشمند خود هستند، این رفتار را باید در کودکان و نوجوانانشان نیز، انتظار داشته باشند. چرا که کودکان و نوجوانان، در سنین اولیه رشد، بیشترین سطح تأثیر پذیری را از رفتار بزرگ ترها به خصوص والدین خود کسب میکنند.
این سبک زندگی، گویا جز لاینفک زندگی ما شده است و دنیای کودکان را نیز به تسخیر بلامنازع خود درآورده است. برای پیشگیری از بروز مشکلات در بین جوانان، والدین و معلمان و اساتید میبایست نسبت به تهدیداتی که در فضای مجازی وجود دارد آگاه شوند و راهکارهای مناسب را برای مقابله با آن فرا گیرند.
وقتی از اعتیاد سخن به میان میآید غالباً اذهان انسانها متوجه اعتیاد به مواد مخدر میگردد، اما واقعیت غیر از این است. «امروزه در جهان عدهٔ کثیری هستند که به تماشای تلویزیون و اینترنت و بازیهای رایانه ای معتادند.
ارزان بودن هزینههای اتصال و ناشناخته ماندن افراد در آن، موجب گسترش هرزه نگاری و استفاده از محصولات آن شده است. در حال حاضر هزاران سایت اینترنتی وجود دارد که حاوی تصاویر مستهجن است. هرزه نگاری در اینترنت و نیز سایر فن آوری های ارتباطی اثرات سوء و مخرب بسیاری در جامعه ایجاد میکند. این مسئله بر روابط زنان و مردان نیز تأثیرات مخربی گذاشته است. خارج شدن روابط بین زن و مرد از یک رابطه انسانی و توأم با احترام به یک رابطهٔ غیر انسانی و همراه با امیال شهوانی از جملهٔ این تأثیرات است.
در اینترنت و دنیای مجازی آن، همانند دنیای واقعی که در آن افراد گوناگون، با فرهنگها و سلیقههای مختلف زندگی میکنند، افراد زیادی وجود دارند که شرور و خطرناک هستند. این گونه افراد از اینترنت برای بهره برداریهای سوء و متأسفانه بیشتر برای امور جنسی از کودکان و نوجوانان استفاده میکنند. در اغلب اتاقهای چت، انبوهی از جوانان بین 12 تا 25 سال در حال گفت و گو هستند که تبادل اطلاعات شخصی در آنها تشویق میشود. زمانی که کودک و نوجوان وارد خانههای گفت و گو (چت روم) میشود، با شمار کثیری از شکارچیهایی رو به رو میگردد که در کمین آنان هستند.
ما اصولاً با ماهیت چت زدن و گفت و گو مخالف نیستیم، زیرا که افراد بسیاری هستند که در گفت و گوهای علمی و تخصصی و ارزنده مشارکت میکنند، اما روی سخن با آن دسته از کاربران اینترنتی است که عمدتاً نوجوانان و جوانان هستند که در فعالیتها و ارتباطهایی شرکت میکنند که بیشتر جنبهٔ لذت جویی و دوست یابی دارد و بیشتر نگرانیها نیز در همین زمینه است.
چند پیشنهاد
برای کاهش میزان آسیب پذیری کودکان و نوجوانان در فضای مجازی، توجه به نکات لاپلاس توسط والدین، میتواند کارساز باشد. اگر چه همواره مشاوره با پزشک و روانشناس توصیه میشود.
1- فاصله کودکان با صفحه رایانه حفظ شود
تشعشات ناشی از امواج صفحات دیجیتالی، بر روی چشم و سیستم عصبی، تأثیر منفی دارد و این تاثیرگذاری در بلند مدت افزایش مییابد. تلاش کنید تا به کودکان خود یاد بدهید که همواره در استفاده از ابزار دیجیتالی چه نوت بوک باشد چه گوشی هوشمند، همواره حد خاصی را برای مشاهده آن در نظر بگیرند و خیلی به این صفحات، زل نزنند! حفظ حداقل فاصله ای به میزان طول یک دست دراز شده با صفحه دیجیتالی، میتواند فاصله خوبی باشد.
2- فرزند شما هر سی دقیقه، از جلوی رایانه بلند شود
به کودکان یاد بدهید هر نیم ساعت یک بار، از جلوی رایانه بلند شوند. این کار سبب میشود تا ستون فقرات و عضلات کودکان، کمی استراحت بکند و آسیب پذیری آن نسبت به کار زیاد با رایانه کاهش یابد. این موضوع خیلی مهم است. بعضاً کودکان را مشاهده میکنیم که چند ساعت پشت سر هم، روبروی رایانه نشسته و مشغول بازی اینترنتی یا ویدئویی هستند. این کار سبب آسیبهایی به ستون فقرات و عضلات کودکان و حتی نوجوانان میشود. این کار را به کودکان یاد بدهید. بر روی رایانه، جمله ای با استکیر بچسبانید که هر نیم ساعت از کودک خواسته شود تا از جلوی رایانه بلند شود.
3- میز رایانه و صندلی، متناسب با جثه فرزندتان باشد
همان میز و صندلی که خود برای استفاده از رایانه استفاده میکنید، در اختیار کودکان قرار ندهید. این کار سبب آسیبهایی به عضلات و کمر کودکان میشود. تناسبی باید بین میز و صندلی با جثه کودکان باشد.
4- از فرزندتان بخواهید تا جوی رایانه قوز نکند.
این موضوع مهمی هست. مخصوصاً در انجام بازیهای ویدئویی پرتنش و هیجان انگیز.
5- به فرزندتان یادآوری کنید که هنگام کار با رایانه، حتماً پلک بزند
پلک نزدن، باعث خسته شدن چشم و خشک شدن داخل آن میشود که در دراز مدت میتواند مشکل ساز باشد. وقتی با رایانه کار میکنیم، معمولاً کم تر پلک میزنیم و این کار، سبب آسیبهای چشمی میشود. از کودکان و نوجوانان بخواهید که در هنگام کار با رایانه، بیش تر پلک بزنند.
قرار گیری طولانی مدت دست بر روی موس، سبب مشکلات عضلانی برای کودکان میشود. این موضوع را به آن ها یادآوری کنید.
7- صفحه کیبورد کوچک تر و نرم تر برای کار وی انتخاب کنید.
صفحه کیبورد کوچک که کلیدهای آن نرم باشد، نیازمند فشار کم تر از سوی بچهها برای فشار دادن دکمهها و استفاده از کیبورد است.
8- فهرستی از سایتهای خوب و ارزشمند را در کنار مانیتور نصب کنید
سایت خوب، برای بچههای خوب حتماً نیاز هست. میلیونها سایت وب، مناسب کودکان نیست. آن ها را جلوی صفحه جست وجوی گوگل قرار ندهید. مطلوب کودکان و نوجوانان نیست. سایتهای خوب را شناسایی و به آن ها معرفی کنید تا همواره با این پرتالها سرگرم باشند.
9- از فرزند خود بخواهید که صفحات وب بوک مارک شده شما را بعضاً چک کند
وقتی شما صفحات وب را بوک مارک کنید، کودکان علاقمند میشوند از آن صفحات استفاده کنند که قبلاً ثبت شده بر روی مروگر. با بوک مارک کردن صفحات خوب، کودکان و نوجوانان را به استفاده از این پرتالها ترغیب کنید.
10- نکات مربوط به انتخاب صحیح کد کاربری و رمز عبور را به فرزندتان یادآوری کنید
اگر آن ها وارد صفحات شبکههای مجازی و پست الکترونیک میشوند، طریقه استفاده صحیح از آن پرتالها و همچنین ثبت کد کاربری و رمز عبور دقیق و ایمن را، در نظر داشته باشید. همه چیز را باید به کودکان آموزش دهید.
11- از ایشان بخواهید، رمز عبور خود را جایی یادداشت نکند
از کودکان و نوجوانان بخواهید که رمز عبور خود را جایی یادداشت نکنند. این موضوع بین این قشر سنی، زیاد مشاهده میشود.
12- به فرزندتان آموزش دهید که هیچ صفحه ناشناسی را کلیک نکند
عدم کلیک کردن بر روی پاپ آپ ها و صفحات تبلیغی ناشناس، موضوعی است که باید به آن توجه کنید. این موضوع رابه فرزندانتان یاد بدهید و آموزش بدهید.
13- به فرزندان خود یاد بدهید که مشاهده پرتالهای مستهجن، چه عواقب منفی در پی دارد.
اینکه فکر کنید عدم صحبت کردن درباره سایتهای مستهجن، کمکی به کودکان و نوجوانان شما است، اشتباه میکنید. آن ها را باید با عواقب استفاده از این پرتالها آشنا کنید و سبک زندگی دیجیتالی را باید به کودکان خود مانند دست شویی رفتن و مسواک زدن و لباس پوشیدن، یاد بدهید. خیلی از مهارتهای اجتماعی را کودکان و نوجوانان میتوانند در محیط واقعی، از دیگران یاد بگیرند به طور مستقیم یا غیر مستقیم.
اما مسائل هویت مجازی و محیط دیجیتالی را، جز از والدین خود، در این سطح سنی، از کسی نمیتوانند یاد بگیرند. انتظار نداشته باشید که مادر بزرگ کودک یا نوجوان شما، درباره مسائل ایمنی و اخلاقی و روانی محیط سایبر، با نوههای خود صحبت کنند!